Gmina Kłodawa

Obszar wpisujący się w Centralny ŁUK Turystyczny, leżący w strategicznym miejscu, był świadkiem wielu historycznych wydarzeń, zrywów powstańczych, bardzo tragicznych dla Polski działań wojennych I i II wojny światowej. Rodzili się na tym terenie, zarówno wielcy patrioci, jak i pełni poświęcenia za ojczyznę prości obywatele. Są to skrwawione pola zażartych bojów w latach 1914 - 1915, bitew września 1939 r., czy niewyobrażalnych mordów hitlerowskiego okupanta. Przemieszczając się po tych miejscach, poznając walory turystyczne, przywołajmy chwile refleksji i zadumy nad tym, jaką cenę musieli zapłacić nasi przodkowie, abyśmy mogli żyć w wolnym kraju.

PIĄTEK - pomnik "Krzyż" wzniesiony w miejscu zamordowania przez Wehrmacht 14.09.1939 r. 44 mieszkańców Piątku. Pomnik Chwały 14 Dywizji Piechoty Wielkopolskiej dla upamiętnienia Żołnierzy Września poległych w Bitwie nad Bzurą w 1939 roku. W murze pomnika widnieje wizerunek gen. bryg. Franciszka Włada, dowódcy 14 DP. Znajduje się tam również umieszczona w łuskach pocisków artyleryjskich ziemia zebrana z okolicznych pól bitewnych: Mąkolic, Łęczycy, Piątku i Bielaw. Dla uczczenia pamięci poległych żołnierzy corocznie przed pomnikiem odbywają się uroczystości wrześniowe upamiętniające Bitwę nad Bzurą.

TUM - cmentarz parafialny, kwatera wojskowa 124 żołnierzy, którzy zginęli w Bitwie nad Bzurą we wrześniu 1939 r.

ŁĘCZYCA - cmentarz parafialny (ul. Kaliska), na kwaterach którego pochowano 644 polskich żołnierzy poległych w Bitwie nad Bzurą 1939 r., wojskowe mogiły rosyjskie, niemieckie, austro - węgierskie z czasów I wojny światowej, zbiorowy grób poległych w walce z bolszewikami w latach 1918 -1920. Pomnik Bohaterów Bitwy nad Bzurą upamiętniający formacje armii "Poznań", walczących w okolicach Łęczycy, ofiary okupacji hitlerowskiej, jak również upamiętniający fakt więzienia na zamku komturów krzyżackich po grunwaldzkim zwycięstwie. Pomnik - figurka Matki Boskiej (pl. T. Kościuszki) z tablicą upamiętniającą odzyskanie niepodległości przez Łęczycę.

CHORKI - Szkoła Podstawowa, tablica upamiętniająca pochodzenie z tych okolic (Golbice) legendarnego Białego Kuriera - Wacława Felczaka, (1916-1993), prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego, wielkiego patrioty i orędownika przyjaźni polsko - węgierskiej.

SMOLICE - dwór, miejsce koncentracji oddziałów Powstania Styczniowego, siedziba zasłużonego rodu Zieleniewskich, z którego wywodzi się Maria Ginter - pisarka, sanitariuszka, żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego.

GRABÓW - cmentarz przykościelny, pomnik poświęcony pomordowanym w II wojnie światowej, mogiły bohaterów-patriotów z różnych epok i frontów; pomnik Tadeusza Kościuszki na rynku, ufundowany przez społeczeństwo Grabowa na miejscu zniszczonego przez hitlerowców w 1940 r.

STARA SOBÓTKA - tablica w kościele p.w. św. Mateusza poświęcona, pochodzącemu z pobliskiego Kotkowa Feliksowi Karpińskiemu, pseudonim Korab. Był on zastępcą Hubala, a po rozbiciu oddziału dowodził na ziemi radomskiej i piotrkowskiej strukturami ZWZ i AK

KŁODAWA - na cmentarzu parafialnym mogiła żołnierzy Wągrowieckiego Batalionu Obrony Narodowej, groby zasłużonych w Powstaniu Styczniowym i podczas II wojny światowej. Na placu przed kościołem parafialnym - pomnik podpułkownika Wojska Polskiego Józefa Byszewskiego, który brał udział w kampanii napoleońskiej i dowodził pułkiem polskich ułanów w Powstaniu Listopadowym oraz mieszkańców Kłodawy poległych w walce w czasie II wojny światowej.

CHEŁMNO - w Chełmnie nad Nerem oraz w pobliskim lesie rzuchowskim w listopadzie 1941 r. hitlerowcy utworzyli pierwszy w historii stacjonarny obóz masowej zagłady - Kulmhof am Ner. Tutaj zapoczątkowano proces zabijania przy użyciu gazów trujących. To miejsce zagłady ludności narodowości żydowskiej, romskiej, dzieci z Zamojszczyzny i czeskich Lidic, polskich zakonnic i księży katolickich, jeńców radzieckich. Ogólna liczba zamordowanych w Kulmhof am Ner szacowana jest na około 240 tys. ofiar. Na terenie byłego obozu znajduje się monumentalny pomnik wzniesiony ku pamięci ofiar, liczne upamiętnienia indywidualne oraz dwa pawilony muzealne ( w Chełmnie oraz na obszarze lasu rzuchowskiego).

DĄBIE - w centrum miasta (w pobliżu kościoła i grobu Nieznanego Żołnierza) na początku nowego tysiąclecia powstało Lapidarium. Obiekt ten, składający się z pięciu oddzielnych głazów, upamiętnia mieszkańców Dąbia i jego okolic poległych w II wojnie światowej i w obozach koncentracyjnych na terenie Polski i Niemiec oraz dąbskich samorządowców i 975 dąbskich Żydów zamordowanych w obozie zagłady Kulmhof am Ner. W Parku Miejskim znajduje się zrekonstruowany w r. 1958, pomnik Tadeusza Kościuszki. W czasie wojny cokół zniszczyli Niemcy. Wykonane z brązu w 1928 r. popiersie Naczelnika przez cały okres okupacji przechowywali mieszkańcy miasta. W pobliżu Urzędu Miejskiego w Dąbiu wzniesiono pomnik poświęcony Edmundowi Czaplińskiemu - zasłużonemu burmistrzowi Dąbia, współpracownikowi Józefa Piłsudskiego, patriocie, politykowi, lecz również pasjonatowi literatury i autorowi licznych sztuk teatralnych.

UNIEJÓW - pomnik upamiętniający bohaterów września 1939 r. znajdujący się na Rynku. Cmentarz parafialny, gdzie w 9 mogiłach zbiorowych pochowano poległych polskich żołnierzy poległych w Bitwie nad Bzurą i 36 zakładników rozstrzelanych przez okupanta we wrześniu 1939 r., pomnik z napisem "Den Helden" upamiętniający nieznaną liczbę żołnierzy poległych w 1914 r.

WILAMÓW - grób powstańców z 1863 r.